Charakterystyka środowiska wodnego w sopockich ciekach i przybrzeżnej strefie Zatoki Gdańskiej

Wszystkie zarejestrowane wartości parametrów środowiska dla stanowisk objętych zakresem badań zawarto w Załączniku 1 znajdującym się na końcu pracy. Zebrane dane wykorzystano do scharakteryzowania i porównania jakości wód cieków i wód Zatoki Gdańskiej oraz oceny ich wpływu na stan środowiska w przybrzeżnej strefie tego akwenu.

Fizyczno-chemiczne parametry wody i osadu w potokach

W okresie poboru prób temperatura wody (tab. 5.1) zmieniała się w zakresie od 4,9 °C (dla stycznia i lutego) do 14,5 °C (dla lipca i sierpnia). W przypadku Potoku Swelinia najniższe zanotowane temperatury wynosiły nawet 2,1 °C, a najwyższe dochodziły do 20,0 °C (stanowisko S2, lipiec 1999). Różnica temperatury wód na poszczególnych stanowiskach wynosiła od 3,5 °C dla Potoku Babidolskiego i Grodowego do 9,6 °C dla Potoku Haffnera. Dla Potoku Swelinia amplitudy temperatury wody były znacznie wyższe – kształtowały się na poziomie od 13,2 °C dla stanowiska S1 do 17,1 °C dla stanowiska S2. W przypadku pomiarów wykonywanych w tym samym czasie zmiany temperatury wody wzdłuż biegu cieków mieściły się w wąskim zakresie ok. 1 – 2 °C. Jedynie w Potoku Swelinia latem dochodziły nawet do 5,0 °C. Przeważnie, na stacji S2 w okresie letnim wody zawsze były o kilka stopni cieplejsze niż na innych stacjach.

Przeprowadzone testy ANOVA rang Kruskala-Wallisa i Chi-kwadrat nie wykazały istotnych różnic temperatury wzdłuż biegu każdego z cieków (tab. 5.2) oraz pomiędzy poszczególnymi ciekami (tab. 5.3).

Zasolenie o wartościach wyższych od 0 psu zanotowano na stacjach badawczych wszystkich cieków z wyjątkiem Potoku Swelinia (tab. 5.1). Podwyższone wartości zasolenia występowały głównie w ujściach cieków. Zasolenie na stanowiskach ujściowych okresowo wzrastało do 1,1 psu w wodach Potoku Babidolskiego i Haffnera oraz do 2,4 psu w wodach Potoku Grodowego. Podwyższone wartości tego parametru od 0,1 psu do 0,4 psu zarejestrowano w górnym i w środkowym biegu Potoku Haffnera, Babidolskiego i Grodowego w okresie późnej jesieni (listopad i grudzień).

Tabela 5.1. Wartości średnie, minimalne i maksymalne dla wybranych fizyczno- chemicznych parametrów wody i NPL coli w sopockich ciekach w latach 1999­2002 (wartości NPL coli wg. WIOŚ Sopot). stan. temperatura [°C] zasolenie [psu] pH tlen [mg-dm-3] NPL coli H1 9,5 (5,8 – 13,4) 0,0 7,8 (7,3 – 8,4) 9,7 (5,7 – 14,3) 2748 (23 – 24000) H2 9,4 (4,9 -13,6) 0,0 (0,0 – 0,1) 8,3 (7,7 – 8,5) 11,1 (8,9 – 19,0) 2023 (23 – 9500) H3 8,9 (4,9 – 14,5) 0,1 (0,0 – 1,2) 8,2 (7,6 – 8,6) 10,4 (8,5 – 15,9) 3516 (230 – 24000) B1 9,0 (7,1 – 11,4) 0,0 (0,0 – 0,4) 7,6 (7,4 – 7,9) 9,5 (7,2 – 12,3) 1556 (5 – 9500) B2 9,4 (6,4 – 11,8) 0,0 8,2 (7,4 – 8,4) 10,8 (8,6 – 15,3) 1164 (5 – 6200) B3 9,1 (6,4 – 12,3) 0,1 (0,0 – 1,1) 8,1 (7,7 – 8,6) 9,8 (7,4 – 14,9) 3665 (5 – 230000) G1 8,4 (7,2 – 9,8) 0,0 (0,0 – 0,2) 7,8 (7,6 – 8,0) 8,7 (6,3 – 9,8)   G2 8,5 (6,0 – 10,9) 0,0 8,2 (7,7 – 8,9) 10,7 (8,9 – 14,4) 291 (5 – 900) G3 8,5 (5,0 – 11,6) 0,0 (0,0 – 2,4) 8,0 (7,7 – 8,7) 9,1 (0,0 – 17,7) 2559 (5 – 24000) S1 8,0 (2,6 – 15,4) 0,0 8,1 (7,7 – 8,3) 10,9 (8,6 – 14,8)   S2 9,1 (2,3 – 20,0) 0,0 8,0 (7,7 – 8,4) 9,1 (5,5 – 12,2) 2396 (5 – 24000) S3 7,6 (2,2 – 16,9) 0,0 8,2 (7,5 – 8,4) 11,0 (8,5 – 15,1) 320 (5 – 2300) S4 8,5 (2,5 – 17,2) 0,0 8,3 (8,1 – 8,4) 10,8 (8,3 – 16,5)   S5 8,9 (2,1 – 17,3) 0,0 8,3 (6,6 – 8,5) 11,4 (8,9 – 17,3)

Tabela 5.2. Wyniki testów ANOVA rang Kruskala-Wallisa i Chi-kwadrat przeprowadzonych w celu wykazania różnic w wartościach parametrów środowiska wzdłuż biegu sopockich cieków (wartości istotne na poziomie 5 % zaznaczono pogrubioną czcionką). parametr środowiska Potok Haffnera Potok Babidolski Potok Grodowy Potok Swelinia ANOVA 2 X ANOVA 2 X ANOVA 2 X ANOVA 2 X temperatura 0,994 0,949 0,753 0,887 0,876 0,691 0,988 0,979 zasolenie 0,001 0,001 0,404 0,410 0,084 0,070 1,000 1,000 odczyn ~ 0,0 0,009 ~ 0,0 ~ 0,0 ~ 0,0 ~ 0,0 ~ 0,0 ~ 0,0 nas. tlenem 0,745 0,124 0,240 0,088 ~ 0,0 ~ 0,0 0,001 0,020 NPL coli 0,165 0,482 0,036 0,014 1,000 0,961 1,000 0,990

Tabela 5.3. Wyniki testów ANOVA rang Kruskala-Wallisa i Chi-kwadrat przeprowadzonych w celu wykazania różnic pomiędzy sopockimi ciekami na podstawie danych środowiskowych (istotne na poziomie 5 % zaznaczono pogrubioną czcionką). parametr środowiskowy test Kruskala-Wallisa test c2 temperatura 0,106 0,537 zasolenie 0,005 0,004 odczyn ~ 0,0 0,010 nasycenie tlenem 0,104 0,124 NPL coli 0,001 0,014

Przeprowadzone testy ANOVA rang Kruskala-Wallisa i Chi-kwadrat i nie wykazały istotnych zmian zasolenia wzdłuż biegu Potoku Babidolskiego, Grodowego i Swelinia (tab. 5.2). W przypadku Potoku Haffnera wykazano za pomocą testu U Manna- Whitneya istotne różnice na poziomie p = 0,003 pomiędzy stanowiskiem źródłowym i ujściowym (rys. 5.1). Ponadto w wyniku przeprowadzonych testów pod względem zasolenia wody wykazano istotną różnicę pomiędzy Potokiem Swelinia i pozostałymi potokami (tab. 5.3). Potok Swelinia różnił się istotnie od Potoku Haffnera na poziomie p ~ 0,0, od Potoku Babidolskiego na poziomie p = 0,024, a od Potoku Grodowego na poziomie p = 0,006 (rys. 5.2).

Rysunek 5.1. Zasolenie wody na poszczególnych stanowiskach w Potoku Haffnera.

Rysunek 5.2. Zasolenie wody w potokach sopockich.

Wartości odczynu wody (pH) na stanowiskach usytuowanych wzdłuż cieków zmieniały się w zakresie od 6,6 (stanowisko S5) do 8,9 (stanowisko G2) (tab. 5.1). Średnie wartości pH utrzymywały się na poziomie 7,8 – 8,4, natomiast wzdłuż biegu każdego z cieków wzrastały o około 0,2 – 0,7 jednostki.

Przeprowadzone testy ANOVA rang Kruskala-Wallisa i Chi-kwadrat wykazały istotne różnice pomiędzy wartościami odczynu (pH) wody wzdłuż biegu każdego z cieków (tab. 5.2). W przypadku Potoku Haffnera wykazano za pomocą testu U Manna-Whitneya istotne różnice pomiędzy stanowiskiem H1 (przeważnie o niższym pH wody), a dwoma pozostałymi stanowiskami H2 i H3 (p ~ 0,0) (rys 5.3). Wszystkie stanowiska Potoku Babidolskiego wykazywały istotne różnice względem odczynu (rys. 5.4). Stanowisko B1 (o najniższych wartościach pH) różniło się istotnie od stanowiska B2 (o najwyższych wartościach pH) i B3 na poziomie p ~ 0,0, natomiast stanowisko B2 od stanowiska B3 na poziomie p = 0,006. Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku Potoku Grodowego (rys. 5.5). Stanowisko G1 (o najniższych wartościach pH) różniło się istotnie od G2 (o najwyższych wartościach pH) i od G3 na poziomie p ~ 0,0, natomiast stanowisko G2 od stanowiska G3 na poziomie p = 0,034. W przypadku Potoku Swelinia stanowiska S1 i S2 (o najniższym pH) nie różniły się istotnie między sobą. Różnice (p < 0,05) wykazano pomiędzy stanowiskiem S1, a S4 i S5 (o najwyższym pH), pomiędzy stanowiskiem S2, a stanowiskami S3, S4 i S5 oraz stanowiskiem S3 a stanowiskami S4 i S5 (rys. 5.6). Ponadto w wyniku przeprowadzonych testów wykazano istotne różnice (p < 0,05) pomiędzy potokami Haffnera i Swelinia, a potokami Babidolskim i Grodowym (rys. 5.7).

Rysunek 5.3. Odczyn (pH) wody na poszczególnych stanowiskach w Potoku Haffnera.

Rysunek 5.4. Odczyn (pH) wody na poszczególnych stanowiskach w Potoku Babidolskim.

Rysunek 5.5. Odczyn (pH) wody na poszczególnych stanowiskach w Potoku Grodowym.

Rysunek 5.6. Odczyn (pH) wody na poszczególnych stanowiskach w Potoku Swelinia.

Rysunek 5.7. Odczyn (pH) wody w sopockich ciekach.

Zawartość tlenu rozpuszczonego w wodzie na stanowiskach usytuowanych wzdłuż biegu cieków (tab. 5.1) zmieniała się w szerokim zakresie od ok. 5,5 mg-dm”³ (stanowisko S2 i H1) do 19 mg-dm”³ (stanowisko H2). Brak tlenu rozpuszczonego zanotowano jedynie na stanowisku ujściowym Potoku Grodowego (G3) w czerwcu 1999 roku. Średnie wartości tego czynnika utrzymywały się na bardzo wysokim poziomie od 8,7 mg O₂-dm”³ do 11,4 mg O₂-dm”³ i nieznacznie wzrastały wzdłuż biegu cieków. Wyjątek stanowił Potok Swelinia, gdzie na stanowisku S2 obserwowane wartości były przeważnie o 3 mg O₂-dm”³ niższe niż w innych odcinkach potoku.

Przeprowadzone testy ANOVA rang Kruskala-Wallisa i Chi-kwadrat nie wykazały istnienia istotnych zmian poziomu nasycenia tlenem wzdłuż biegu Potoku Haffnera i Babidolskiego (tab. 5.2). W przypadku Potoku Grodowego, stanowisko G1 różniło się od G2 na poziomie p ~ 0.0 i od G3 na poziomie p = 0.012 (rys 5.8). W Potoku Swelinia istotne różnice stwierdzono pomiędzy stanowiskiem S2 (o najniższej średniej zawartości tlenu rozpuszczonego w wodzie), a pozostałymi stanowiskami (rys 5.9).

Ponadto pomiędzy potokami pod względem nasycenia wody tlenem nie wykazano istotnych różnic na poziomie 5 % (tab. 5.3).

Rysunek 5.8. Zawartość tlenu rozpuszczonego w wodzie Potoku Grodowego.

Rysunek 5.9. Zawartość tlenu rozpuszczonego w wodzie Potoku Swelinia.

Wartości ogólnej liczby bakterii grupy coli w 100 ml wody uzyskane metodą probówkową (NPL) zmieniały się, zarówno w aspekcie czasowym jak i przestrzennym, w bardzo szerokim zakresie od 5 do 230 000 (tab. 5.1). Najmniejsze zmiany tego czynnika (5 – 900) zaobserwowano w Potoku Grodowym na stanowisku G2. Średnie wartości wskaźnika NPL coli wzrastały wzdłuż biegu każdego z cieków. Wyjątek stanowił Potok Swelinia, w którym na stanowisku S2 obserwowano najwyższe wartości tego czynnika.

Przeprowadzone testy ANOVA rang Kruskala-Wallisa i Chi-kwadrat nie wykazały istotnych zmian NPL coli wzdłuż biegu Potoku Haffnera, Grodowego i Swelinia (tab. 5.2). Istotne różnice na poziomie p = 0,02 i p = 0,04 uzyskano za pomocą testu U Manna- Whitneya dla Potoku Babidolskiego pomiędzy stanowiskiem ujściowym B3, a stanowiskami B1 i B2 (rys. 5.10). Ponadto wykazano istotne różnice w wartościach NPL coli pomiędzy poszczególnymi ciekami (tab. 5.3). Najbardziej wyróżniał się Potok Swelinia, który charakteryzował się najniższymi wartościami NPL coli (rys 5.11). Ponadto wykazano, iż potoki Grodowy i Haffnera różniły się istotnie pod względem tego wskaźnika na poziomie p = 0,009.

Rysunek 5.10. Wartości wskaźnika NPL coli dla wód Potoku Babidolskiego.

Rysunek 5.11. Wartości wskaźnika NPL coli dla wód sopockich cieków.

[ciąg dalszy nastąpi]